autor Zbigniew Zieliński Nowa ustawa Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r., poza zmianami o których pisaliśmy we wcześniejszych wpisach, modyfikuje również zasady zwrotu wadium. Wprowadza maksymalny termin na zwrot wadium oraz zmienia tryby i sposób zwrotu.
Czy wadium jest zwrotne?
Należy zaznaczyć, że to czy wadium jest zwracane wykonawcy zależy od tego czy wykonawca:
- 1. Wygrał przetarg i chce podpisać umowę z zamawiającym - wadium jest wtedy zwracane wykonawcy.
- 2. Wygrał przetarg i nie chce podpisać umowy - wadium zostaje zatrzymane przez zamawiającego, ponieważ z winy wykonawcy nie dochodzi do podpisania umowy.
- w przypadku formy pieniężnej wadium - środki te zostają u zamawiającego i nie są zwracane;
- w przypadku gwarancji ubezpieczeniowej wadialnej - gwarant ma prawo stosować tzw. regres, czyli wypłaca zamawiającemu sumę wadium, a następnie żąda od wykonawcy zwrotu. - 3. Przegrał przetarg - wadium jest zwracane wykonawcy.
Jaki jest termin zwrotu wadium?
Zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych:
Zwrot wadium z urzędu
Zamawiający ma obowiązek zwrotu wadium niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia wystąpienia jednej z poniższych okoliczności:
- upływu terminu związania ofertą;
- zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego;
- unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.
!! W powyższych wypadkach zachodzi automatyczny obowiązek zwrotu wadium wykonawcom. Zwrot wadium nie wymaga żadnego działania z strony wykonawcy.
Zwrot wadium na wniosek
Zamawiający ma obowiązek zwrócić wadium niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku o zwrot wadium przez wykonawcę:
- który wycofał ofertę przed upływem terminu składania ofert;
- którego oferta została odrzucona;
- po wyborze najkorzystniejszej oferty, z wyjątkiem wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza;
- po unieważnieniu postępowania, w przypadku gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia.
!! W tych przypadkach elementem niezbędnym jest złożenie wniosku o zwrot wadium.
Na gruncie stanu prawnego obowiązującego do 31 grudnia 2020 r. zamawiający miał obowiązek zwrotu wadium z urzędu (bez wniosku) niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty. Zgodnie z nową ustawą PZP wykonawca, który chce odzyskać wadium na tym etapie musi skierować wniosek do zamawiającego. Jeżeli tego nie zrobi musi czekać aż wadium będzie mogło być zwrócone z urzędu.
Sposób zwrotu wadium
Nowa ustawa doprecyzowuje sposób zwrotu wadium wniesionego w formie niepieniężnej (np. gwarancji ubezpieczeniowej). Dotychczas przepisy nie regulowały wprost tej kwestii. W praktyce zamawiający zwracali wadium danemu wykonawcy poprzez fizyczny zwrot dokumentu gwarancji.
Z uwagi na elektronizację zamówień publicznych od 2021, wadium jako gwarancja ubezpieczeniowa musi mieć formę cyfrową (zwrot oryginału dokumentu nie byłby obecnie możliwy). Nowe przepisy stanowią zatem, że wadium wnoszone w formie gwarancji lub poręczenia, jest zwracane przez złożenie oświadczenia o zwolnieniu z wadium gwarantowi lub poręczycielowi.